Społeczny profil nawyków żywieniowych i kondycji zdrowotnej Polaków

Choć coraz więcej mówi się o znaczeniu zdrowego stylu życia, dane dotyczące zdrowia Polaków nie napawają optymizmem. Prowadząc fundację, niemal każdego dnia obserwujemy zmagania ludzi w drodze do zdrowia czy osiągnięcia równowagi w stylu życia, która ma bezpośrednie przełożenia na samopoczucie fizyczne i mentalne. Statystyki wskazują, że otyłość i nadwaga przybierają rozmiary epidemii, a nawyki żywieniowe wciąż odbiegają od zaleceń dietetyków. Jak wygląda społeczny profil naszych codziennych wyborów? Co jemy, jak żyjemy i jak to wpływa na nasze zdrowie?

Rosnący problem otyłości

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia z 2024 roku aż 62% dorosłych Polaków ma nadwagę, a 30% zmaga się z otyłością. Problem ten dotyczy również dzieci – blisko co piąty uczeń szkoły podstawowej ma nieprawidłową masę ciała. Skutki tych statystyk są poważne: zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2, chorób serca, nadciśnienia czy depresji.

Za główne przyczyny eksperci uznają przede wszystkim niewłaściwą dietę – zbyt wysoką kaloryczność posiłków, nadmiar cukru i tłuszczów trans – oraz brak regularnej aktywności fizycznej. Coraz więcej osób prowadzi siedzący tryb życia, a czas wolny spędza głównie przed ekranem.

Na talerzu – między tradycją a trendami

Chociaż moda na zdrowe odżywianie staje się coraz bardziej widoczna, w praktyce wiele osób nadal sięga po dania wysokoprzetworzone, słone przekąski czy słodkie napoje. Z raportu CBOS z 2023 roku wynika, że wprawdzie 48% Polaków deklaruje zwracanie uwagi na skład produktów, jednak tylko niewielki odsetek faktycznie stosuje zasady zdrowej diety w codziennym życiu.

Coraz częściej pojawiają się jednak pozytywne zmiany. Rośnie popularność diety roślinnej, nisko węglowodanowej czy świadome planowanie posiłków. Zmienia się również sposób robienia zakupów – więcej osób czyta etykiety i wybiera produkty ekologiczne.

Styl życia w liczbach

Na styl życia składa się nie tylko dieta, ale również aktywność fizyczna, sen, nawodnienie i równowaga psychiczna. Dane pokazują jednak, że w tych obszarach nadal mamy wiele do zrobienia:

• Jedynie 18% Polaków uprawia sport regularnie (minimum trzy razy w tygodniu).
• Blisko 60% prowadzi siedzący tryb życia.
• Średni czas snu wśród dorosłych wynosi zaledwie 6–6,5 godziny na dobę.

Mimo to rośnie zainteresowanie alternatywnymi formami dbania o siebie: medytacją, spacerami, a także suplementacją i dietami wspierającymi mikrobiom jelitowy. Pandemia oraz dynamiczny rozwój technologii sprawiły, że zdrowie psychiczne i fizyczne zaczęło odgrywać większą rolę w świadomości społecznej.

Bariery i wyzwania

Chociaż wiedza o zdrowym stylu życia jest dziś powszechnie dostępna, wielu Polakom wciąż trudno ją wdrożyć. Główne przeszkody to brak czasu, trudności finansowe, niska motywacja oraz niewystarczająca edukacja zdrowotna – zarówno w szkołach, jak i w przestrzeni publicznej. Nie pomaga także marketing skierowany na konsumpcję, promowanie na różne sposoby picia alkoholu i liczne promocje wspierające złe nawyki społeczeństwa.

Kultura jedzenia w Polsce nadal silnie opiera się na tradycji: ciężkie obiady, smażone potrawy i słodkie desery są częścią codziennego jadłospisu wielu rodzin. W efekcie nawet dobre intencje często kończą się powrotem do starych nawyków.

Warto pamiętać, że zdrowie zaczyna się od codziennych decyzji. Nawet niewielka zmiana – rezygnacja z cukru w kawie, wybór schodów zamiast windy czy wieczorny spacer – może mieć realne znaczenie dla naszej kondycji fizycznej i psychicznej.

Warto zastosować strategię małych kroków – drobnych zmian, które nie przytłaczają. O to nasze propozycje:

1. Zamień słodzone napoje na wodę z cytryną lub ziołami (np. mięta, imbir).
2. Dodaj warzywa do każdego posiłku – nawet garść rukoli czy plaster pomidora robi różnicę.
3. Zamień biały chleb na pełnoziarnisty, a biały ryż na kaszę lub komosę ryżową. Możesz zacząć piec chleb dla rodziny wg. Naszego prostego przepisu i na naszym zakwasie.
4. Jedz wolniej i uważniej – organizm szybciej sygnalizuje sytość.
5. Unikaj gotowców – Samodzielne przygotowywanie posiłków to podstawa. Jeżeli naprawdę nie masz czasu, możesz skorzystać z diety pudełkowej.
6. Zamień cukier na erytrytol – jeżeli nie możesz zupełnie wyeliminować słodkości. Odstawienie cukru zdziała cuda😊
7. Zamień słodycze na owoce (w niewielkiej ilości) lub orzechy – idealne jako zdrowa przekąska.
8. Wybieraj ukryte ćwiczenia – możesz dalej zaparkować, szukać drobnych aktywności jak chodzenie po schodach etc.
9. Znajdź dla siebie formę ćwiczeń – wybierz taką aktywność, żeby odczuwać przyjemność. Jeżeli nie lubisz siłowni wybierz basen, taniec, spacery, rolki lub inne formy. Lepszy rydz niż nic😉
10. Dawaj organizmowi odpocząć od jedzenia – post przerywany lub po prostu świadome jedzenie do konkretnej godziny, bez nocnego podjadania etc. ma duże znaczenie. Nie podjadamy pomiędzy posiłkami również w ciągu dnia.

Każdy z nasz musi wziąć odpowiedzialność za własne zdrowie, nawyki i dobre samopoczucie.

Trzymamy za Ciebie kciuki!