Serce. Pora roku: LATO

Lato to czas maksymalnej ekspansji energii, rozkwitu natury i intensywnego działania. W medycynie chińskiej ten okres powiązany jest z żywiołem ognia oraz organem, który pełni wyjątkowo ważną funkcję w naszym ciele – SERCEM.

To dobry moment, by zadbać o zdrowy rytm dnia, wprowadzić więcej spokoju i relaksu, a także zwrócić uwagę na to, jak się odżywiamy. Latem szczególnie warto pielęgnować zdrowy nawyk odpoczynku, regeneracji oraz dostarczania organizmowi cennych tłuszczów roślinnych. Właściwe nawodnienie i świadome obniżanie poziomu stresu mają ogromne znaczenie dla harmonii tego narządu.

Serce i jego znaczenie według medycyny chińskiej

Serce według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM) zarządza krwią i naczyniami krwionośnymi, a także łączy się z językiem i mową – odpowiada za jasność wyrażania myśli i autentyczną komunikację. To również siedziba Shen – naszej świadomości, umysłu, duchowej obecności i emocji.

Choć każda emocja wpływa na serce, to najgłębiej rezonuje z nim radość – w jej naturalnej, spokojnej formie wzmacnia serce, jednak jej nadmiar, pobudzenie, ekscytacja, jak i przewlekły smutek czy lęk mogą prowadzić do jego osłabienia. Serce cierpi również wtedy, gdy żyjemy wbrew sobie – brak etycznego postępowania, nieprzestrzeganie naturalnego rytmu dnia (np. zbyt późne chodzenie spać), ciągły stres, przepracowanie – wszystko to zaburza równowagę ognia serca.

Czego unikać, aby nie przeciążać serca?

Nadmierna stymulacja – zarówno fizyczna, jak i emocjonalna – może rozchwiać energię serca. Szczególnie należy uważać na:

• nadmiar gorzkiego smaku (np. silnie palone, przypalone potrawy),
• zbyt dużą ilość ostrych, pikantnych dań,
• kwaśne smaki w nadmiarze,
• czarną herbatę i kawę,
• wysoko przetworzoną żywność,
• tłuste, ciężkostrawne potrawy,
• zbyt dużą ilość cukru i nabiału,
• chroniczny stres, pośpiech, brak odpoczynku, emocjonalne przeciążenie.

Jak wspierać Serce latem?

Warto wprowadzić do codziennej diety produkty, które karmią i wyciszają ogień serca. To między innymi:

• dobrej jakości węglowodany: owies, słodki ryż, orkisz, ryż brązowy,
• warzywa sezonowe, ziemniaki, buraki, sałata, rukola,
• zielony jęczmień – szczególnie przy bezsenności i emocjonalnym pobudzeniu (tzw. „ogień serca”),
• niekandyzowane, niesiarkowane suszone owoce (np. daktyle, morele),
• długo gotowane, wzmacniające zupy mocy (rosół z korzeniami i ziołami),
• naturalny miód (również w formie maceratów z ziołami),
• żółtka jajek – źródło lecytyny i witamin z grupy B,
• oleje tłoczone na zimno – np. lniany, z czarnuszki, konopny,
• regularne nawadnianie organizmu (czysta woda, ziołowe napary),
• białka roślinne wspierające jelita (ciecierzyca, soczewica, fasola, tofu),
• kiszonki – jako naturalne źródło probiotyków i enzymów trawiennych.

Ziołowa mieszanka wspierająca Krew Serca

Domowa herbatka, która pomoże wyciszyć emocje i odżywić Krew.

Składniki:

• kilka daktyli (najlepiej bez pestek),
• liście melisy,
• koszyczek rumianku,
• szyszki chmielu.

Zaparz mieszankę ziołową z daktylami przez ok. 10–15 minut pod przykryciem. Pij wieczorem lub w momentach napięcia.

Dietetyka klasyczna o tłuszczach roślinnych

Tłuszcze roślinne to nieodzowny element zdrowej diety. Wpływają nie tylko na poziom energii i sytości, ale także na kondycję skóry, układu krążenia i trawiennego.

Korzyści spożywania olejów roślinnych tłoczonych na zimno:

• poprawa wyglądu skóry i włosów,
• zapobieganie zaparciom,
• wsparcie w prawidłowym rozwoju i wzroście,
• obniżenie cholesterolu i ochrona przed miażdżycą,
• działanie przeciwzakrzepowe i obniżające ciśnienie,
• naturalne źródło witamin A, D, E, K.

Zalecenie: Spożywaj 2 łyżki oleju dziennie – najlepiej na zimno, do gotowych potraw, sałatek lub kasz.

Rytm posiłków wspierający Serce i organizm

Śniadanie (7:00–9:00)

To najważniejszy posiłek dnia – powinien być ciepły i sycący. Najlepiej sprawdzają się gotowane zboża:

• na słodko – z owocami (świeżymi lub suszonymi), pestkami, orzechami, olejem lnianym lub masłem klarowanym,
• na słono – z warzywami, ziołami, dodatkiem oleju tłoczonego na zimno.

Obiad (12:00–14:00)

W południe ogień trawienny (Yang Śledziony i Żołądka) jest najsilniejszy – to idealny czas na obfity, dobrze zbilansowany posiłek:

• potrawy strączkowe z warzywami,
• jajko + kasza + warzywa,
• ryba + ryż + warzywa gotowane lub pieczone,
• zupy warzywne z dodatkiem białka (np. fasoli lub mięsa).

Kolacja (do 17:00–18:00)

Ostatni posiłek dnia powinien być lekkostrawny i ciepły, np.:

• zupa jarzynowa,
• gotowane warzywa z kaszą,
• pieczone warzywa z ziołami.

Ważne: Unikaj pieczywa wieczorem – działa śluzotwórczo, szczególnie w układzie trawiennym osłabionym przez stres i brak snu.

Żołądek i Śledziona – fundamenty trawienia według medycyny chińskiej

W tradycyjnej medycynie chińskiej żołądek i śledziona są uważane za centrum produkcji energii Qi. To właśnie one odpowiadają za transformację i transport pokarmu – czyli wydobywanie z pożywienia esencji życia. Ich osłabienie prowadzi do zmęczenia, mgły umysłowej, problemów z przyswajaniem składników odżywczych, wilgoci w organizmie oraz spadku odporności.

Zdrowy nawyk: zdrowe słodkości i równowaga kwasowo-zasadowa

Współczesna dieta, pełna przetworzonych słodyczy, konserwantów i zimnych napojów, mocno obciąża Śledzionę i Żołądek. Tymczasem słodki smak – w odpowiedniej formie – może odżywiać, wspierać i harmonizować ten układ. Kluczem jest jakość i źródło cukru oraz zachowanie równowagi w diecie.

Zamienniki cukru, które nie obciążają Śledziony (zawsze należy pamiętać o umiarze):

• cukier trzcinowy nierafinowany
• cukier muscovado
• cukier kokosowy
• syrop z agawy
• ksylitol
• liście stewii (naturalne, nie przetworzone tabletki)

Produkty osłabiające Śledzionę i Żołądek: czego unikać?

🟠 Śledziona nie lubi:

• mrożonek i konserw
• jedzenia z mikrofali
• żywności przetwarzanej przemysłowo
• surowizny i zimnych potraw
• zimnych napojów
• białego cukru i słodyczy przemysłowych
• produktów mlecznych pasteryzowanych, śmietan
• napojów gazowanych
• nadmiaru smaku gorzkiego i kwaśnego

🔴 Żołądek cierpi przy nadmiarze:

• smaku ostrego (np. chili, czosnek, cebula)
• smaku kwaśnego (np. ocet, cytryna w nadmiarze)
• kawy i czarnej herbaty
• potraw smażonych
• dużej ilości mięsa
• nadmiaru smaku słodkiego (także zdrowych słodyczy)

Wskazówki sezonowe – lato

Lato to czas największej aktywności ognia. Paradoksalnie – nie należy wtedy nadmiernie chłodzić organizmu lodami czy zimną wodą. Zimne pokarmy osłabiają ogień trawienny, co skutkuje późniejszymi dolegliwościami jesienią i zimą.

✅ Dbaj o ciepło żołądka nawet w upalne dni – to inwestycja w odporność!

Codzienne wsparcie trawienia

🟡 Co wzmacnia Śledzionę i Żołądek:

• ciepłe, gotowane posiłki 2-3 razy dziennie
• naturalnie słodki smak (kasze, warzywa, suszone owoce)
• niewielki dodatek przypraw wspierających trawienie (imbir, kardamon, cynamon)
• zboża: słodki ryż, prażona kasza jaglana, owies, jęczmień
• warzywa: dynia, marchew, koper włoski, pieczone ziemniaki
• jajka: na miękko, w formie omletu
• masło klarowane
• kompoty z przyprawami korzennymi (dla osób wychłodzonych)
• długo gotowane zupy mocy (rosoły na ekologicznym mięsie)

Równowaga kwasowo-zasadowa – klucz do zdrowia

Warto pamiętać, że nasza dieta powinna zawierać:

• 80% produktów zasadotwórczych (warzywa, owoce, kasze, zioła)
• 20% produktów kwasotwórczych (mięso, nabiał, zboża rafinowane, kawa)

Zachowanie tej proporcji wspiera regenerację organizmu, zmniejsza stany zapalne i poprawia odporność.

Propozycje zdrowych nawyków:

🌞 Ciepłe śniadanie na bazie kaszy orkiszowej starej odmiany orkiszu
💧 Ciepła woda z odrobiną soli kłodawskiej lub himalajskiej
🍋 Ciepła woda z cytryną (ostrożnie – może wychładzać!)
🌿 Kawa zbożowa zamiast naturalnej
🧘 Jedzenie w spokoju, bez telefonu, dokładne przeżuwanie
🍯 Maceraty z miodu jako słodka forma wsparcia

Propozycje książkowe dla pogłębienia tematu:

📘 „Zdrowie zaczyna się w brzuchu” – Justin Sonnenburg, Erica Sonnenburg
📗 „Przewodnik odkwaszania organizmu” – Dr Susan E. Brown, Larry Trivieri Jr

---

PRZEPISY NA ZDROWE SŁODKOŚCI

🥥 Kokosowe babeczki

Składniki:

• 6 jajek
• ½ szklanki masła klarowanego
• ½ szklanki ksylitolu lub cukru kokosowego
• ½ szklanki mąki kokosowej
• ½ łyżeczki soli
• ½ łyżeczki wanilii (proszek lub ekstrakt)
• ½ łyżeczki proszku do pieczenia (bez fosforanów)

Sposób przygotowania:

Masło roztopić i ostudzić. Ubić z jajkami, cukrem, solą i wanilią. Mąkę połączyć z proszkiem. Wszystko zmiksować, wylać do foremek. Piec 15 minut w 200°C. Można udekorować lukrem cytrynowym.

🍫 Gryczane brownie z orzechami

Składniki:

• 200g kaszy gryczanej (ugotować w 500ml wody)
• 150g cukru muscovado
• 150g masła
• 100g gorzkiej czekolady
• 4 jajka
• ¼ łyżeczki soli
• 1 łyżka esencji waniliowej
• 100g mąki orkiszowej
• ½ szklanki posiekanych orzechów włoskich
• 50g gorzkiej czekolady do dekoracji

Sposób przygotowania:

Kaszę zblendować po przestudzeniu. Masło i czekoladę rozpuścić, jajka ubić z solą i wanilią, połączyć wszystko z mąką i kaszą. Piec 40 minut w 180°C.

Lista zakupów do zdrowej kuchni

Zawsze miej pod ręką:

• fasole: biała, czerwona, mung, adzuki, ciecierzyca, soczewica
• mąki: orkiszowe, jaglana, ryżowa, gryczana
• makarony pełnoziarniste
• warzywa korzeniowe, włoszczyzna, cebula
• kasze: jaglana, gryczana, quinoa, ryż brązowy, kasza orkiszowa starej odmiany orkiszu
• masło klarowane, oleje tłoczone na zimno
• przyprawy ekologiczne
• proszek do pieczenia bez fosforanów, soda
• ocet jabłkowy, cytryna
• orzechy: włoskie, migdały, nerkowce, pestki